بی اعتباری آزمایش های پزشکی – ادامه
اونهایی که درسی از آمار خوندن می دونن که چنین مساله هایی با قاعده بیز قابل حل هست. ما می خواهیم «احتمال مریض بودن به شرط اینکه جواب تست مثبت باشد» رو بدست بیاریم. آنچه که به ما داده شده «احتمال اینکه جواب تست مثبت باشد بشرط اینکه ما مریض باشیم» هست.
جواب گزاره دوم اون چیزی هست که به ما داده شده (99 درصد)، در حالیکه ما دنبال جواب گزاره اول هستیم و اگه طبق قاعده بیز مساله رو حل کنید به جواب 50 درصد می رسید.
پس مشخصه که چرا جواب طبق شهود ما نیست. چون شهود ما راجع به یک مساله دیگه داره کار می کنه! ولی همچنان سوال برای من باقی هست که خیلی وقت ها ما به دکتر مراجعه می کنیم و قطعا احتمال خطای کمی هم در تست وجود داره و بنابراین اگه ما مریض تشخیص داده بشیم احتمال اینکه واقعا مریض باشیم تنها 50 درصد هست در حالیکه ما یه تصور دیگه داریم.
آیا همون اشتباه در فهم سوال در مساله ما، در دنیای واقع هم اتفاق می افته؟
من نمی دونم با احتمال چه جوری این سوال شما رو می شه حل کرد. اما تا جایی که شنیدم معمولن وقتی یه بار جواب مثبته، مثلن برای ایدز یا دوپینگ، تا 2-3 بار در کل آزمایش انجام نشه، نتیجه مثبت اعلام نمی شه. یعنی اگر آزمایش منفی بود، منفیه و اگر مثبت بود، فعلن مثبته تا دوباره آزمایش انجام شه.
سلام حمید جان
این بار هم حداقل در طب این موضوع وارد نیست چون گزاره اول شما رو ما میگیم positive predictive value و گزاره دوم شما اسمش هست sensitivity , من با قانون بیز آشنا نیستم اما این رو میدونم که هر تست آزمایشگاهی برای اینکه بکارگیری بشه باید به تایید سازمانهایی مثلا در امریکا به نام NCCLS برسه و یکی از کارهایی که برای تایید مورد نیاز است تعیین ارزش تشخیصی تست است که شامل همین اندکس ها خواهد بود اگر پزشک مورد نظر به اندازه کافی دانشش رو داشته باشه هیچ وقت جای این دو گزاره رو با هم قاطی نمی کنه و آنچه که به بیمار گفته می شه PPV خوهد بود که معادل گزاره اول است…..
دو روش براي بهبود مسأله شما وجود دارد:
1- با افزايش دقت ازمايش از 0.99 به مثلا 0.995 دقت از همين قاعده بيز براي بيمار بودن كسي كه جواب آزمايشش مثبت است به 67 درصد افزايش مييابد. دقت آزمايش 0.9975 دقت براي مسأله به 80 درصد ميرسد و …
2-روشي كه هم اكنون در آزمايشگاههاي ايران هم انجام ميشود. اگر جواب آزمايش شما مثبت باشد آزمايش يك بار ديگر تكرار ميشود. با همان دادههاي مسأله اوليه اين بار آزمايش براي كسي انجام ميشود كه احتمال بيمار بودنش به جاي 1 درصد 50 درصد است. حالا احتمال بيمار بودن با دو جواب مثبت پشت سر هم برابر 99 درصد ميشود.جالب است كه اگر آزمايش براي بار سوم تكرار شود اين احتمال به عدد 99.9898 درصد ميرسد.
سلام
1) در حل مساله فوق همونطور که قبلا گفتم اندکسی در نظر گرفته نمیشه که بعلت عدم آشنایی با محتوی موضوع مورد بحثه
2) روزبه جان منظور از دقت چیه؟ آیا ترجمه precision است ؟ یا اینکه منظور همان گزاره دومه؟
3)ان رو هم بگمکه در آزمایشگاههای ایران هم برای افزایش احتمال از تکرار آزمایش بندرت استفاده میشود و معمولا در صورت عدم رسیدن به تشخیص صحیح از آن برای انتخاب روش تشخیصی بعدی استفاده میکنند ( بسته به میزان اندکس های آزمایش مورد استفاده )
4) فرمول محاسبه احتمال بیماری بعد از تست رو بر اساس قانون بیز اینجا میزارم که متوجه اشکال موضوع سئوال بشیم
post test probability of disease=(prevalence * sensitivity)/[(prevalence*sensitivity)+(1-specificity)(1-prevalence)] l
prevalence = pretest probability of disease
که بر اساس شیوع منطقه ای بیماری یا براساس استفاده از جواب یه تست دیگه بدست میاد
sensitivity= احتمال تست مثبت در افراد بیمار
specificity= احتمال تست منفی در افراد سالم
همینطور که میبینید در این دو پست هیچ جایی به specificity یعنی ویژگی تست اشاره نشده و جالبه که بدونیم که PPV آزمایش بشدت به ویژگی اون تست وابسته است
منو ببخش آقا حمید ولی نموی دونم چطوری با استفاده از قضیه بیز از احتمال 0.99 گزاره دوم به احتمال 0.5 برای گزاره اول رسیدید! تا اونجایی که من می دونم شما به احتمال مریض شدن و احتمال مثبت بودن تست هم احتیاج دارید ولی چیزی از اونها نگفتید
فکر می کنم در دنیای واقعی یک احتمال دیگه هم وجود داره که در اینجا در نظر گرفته نمی شود و اون احتمال مراجعه به دکتر برای تشخیص است چون اکثر افرادی که مراجعه می کنند برای هر نوع آزمایش پزشکی، معمولا برخی علائم ظاهری بیماری را دارند بنابراین این احتمال 50 درصدی که از نتیجه آزمایش به دست می آید به شدت با احتمال بیمار بودن بر اساس علائم ظاهری تقویت می شود و لذا بروز نگرانی را منطقی می کند.